باگذشت سال‌ها و تغییر چهره در خودروها، به‌تدریج در طراحی خودرو، مباحثی مثل آیرودینامیک، ایمنی، ارگونومی، هزینه تولید و... مد نظر قرار گرفت تا در ظاهر خودروها صرفا فقط مقوله زیبایی مطرح نباشد.
در طراحی خودرو باید هم نظرات مهندسان فنی لحاظ شود و هم بخش بازاریابی که مشتریان به دنبال چه خودرویی هستند. همان‌طور که مقوله ایمنی یکی از مؤلفه‌های طراحی بدنه خودرو محسوب می‌شود، متقابلا مقوله طراحی نیز یکی از مؤلفه‌های ایمنی در هر خودرویی است. طراحی مناسب بدنه می‌تواند ایمنی یک خودرو را افزایش دهد.
به گفته کارشناسان، در طراحی پلت‌فرم‌های جدید خودروهای داخلی ازجمله شاهین (سایپا)، تارا و ری‌را (ایران‌خودرو) و ایگل (کرمان‌موتور)، دانش و فناوری‌های روز لحاظ شده، اما در پلت‌فرم‌های قدیمی به‌رغم انجام یک‌سری اصلاحات، عدم لحاظ برخی مؤلفه‌ها در طراحی اولیه، قابل اصلاح نیست.
در طراحی هر سازه بدنه دو عامل بسیار مهم وجود دارد که یکی از آن‌ها «متریال و جنس استفاده‌شده» در بدنه و دیگر «هندسه سازه تعیین‌شده در پلت‌فرم» است. عوامل دیگری مانند روش‌های ساخت و تولید و کیفیت مونتاژ هم در نتیجه کار موثر است؛ یک روش ساخت بدنه، «ضربه داغ» است که در این روش، ورق قبل از شکل‌دادن داغ و سپس پرس می‌شود.
تفاوت طراحی‌های روز با طراحی‌های ۳۰ سال پیش بدنه
در بحث طراحی هندسی، مهندسان سازه را به‌گونه‌ای طراحی می‌کنند که بتواند ایمنی سرنشینان را در تصادفات از روبه‌رو، جانب، عقب و سقف حفظ کند. به‌طور مثال در طراحی بدنه محفظه‌ای که موتور در آن قرار می‌گیرد یعنی کرامپل‌زون یا همان محفظه‌ای که هنگام تصادف مچاله می‌شود، چند ریل اصلی وجود دارد.
هندسه این ریل‌ها باید به‌نحوی طراحی شود که در زمان تصادف از روبه‌رو بتوانند ایمنی را حفظ کنند. همچنین در تصادف از بغل، تیرهای عرضی در کف خودرو وجود دارد که می‌تواند ایمنی را افزایش دهند. طی سال‌ها مهندسان سعی کرده‌اند در طراحی، مقاطع و ضخامت‌ها طوری عمل کنند که ایمنی بدنه افزایش پیدا کند. در نتیجه بدنه‌ای که امروز به لحاظ هندسی طراحی می‌شود، با بدنه‌ای که ۳۰سال پیش طراحی می‌شد، از نظر مقاطع، اجزا و ضخامت‌ها بسیار تفاوت دارد و توانسته است ایمنی را افزایش دهد.
امکان‌سنجی تولید بدنه خودروهای قدیمی به روش‌های جدید
کارشناسان تولید بدنه خودروهای قدیمی به روش‌های جدید را توصیه نمی‌کنند، هرچند که ناممکن هم نیست. به‌عنوان‌مثال؛ با چند تغییر در هندسه بدنه خودرو سمند، خودرویی مثل دنا تولید شد که ایمنی پلت‌فرم سمند را (که همان پلت‌فرم پژو۴۰۵ بود) افزایش داد. بنابراین ابتدا باید هندسه خودرو اصلاح شده و تعداد قطعات و مقاطع و درگیری آن‌ها نیز اصلاح شود.
بدنه خودرو از ۵۰۰ ورق تشکیل می‌شود که کنار هم قرار می‌گیرند. براساس استانداردهای تولید خودرو در ایران، اگر خودرو با سرعت ۵۶ کیلومتر بر ساعت در تصادف از روبه‌رو با مانعی با ویژگی‌های مشخص برخورد کند، نباید شتاب سر آدمک داخل خودرو از هزار hic عبور کند.
دانش طراحی به ما می‌گوید که در کدام‌یک از این بخش‌ها باید از ورق نرم استفاده کنیم و در کدام بخش باید از ورق دارای استحکام بالا بهره ببریم. درواقع طراح است که بر اساس هنر و دانش خود، با در کنار هم قرار دادن تمام این‌ها، بدنه‌ای تحویل می‌دهد که در برخورد از روبه‌رو و کنار، استانداردها را پاس می‌کند.
نقش طراحی خودرو در ایمنی عابران پیاده
مسئولیت خودروسازان در قبال جان عابران پیاده، تلاش طراحان را در زمینه بررسی نقاط سخت جلوی خودرو در پی داشته است.
این تلاش‌ها به اعمال برخی تغییرات در قسمت درِ موتور، شیشه جلو، طراحی جدید سپر و حتی نصب کیسه هوا بر روی خودرو انجامیده است. برای مثال ارتفاع لبه پایینی سپر جلو باید به اندازه‌ای در نظر گرفته شود که به مچ پای عابر برخورد نکند.
ارتفاع پلاک نیز باید به‌نحوی تنظیم شود که برخوردی با زانوی عابر نداشته باشد. ارتفاع و نرمی جلوپنجره نیز باید به‌گونه‌ای باشد که منجر به شکست لگن عابر پیاده نشود.
همچنین محدوده روی درپوش موتور نیز که محل ضربه سر است، باید کاملا منعطف طراحی شود. فاصله ۱۰سانتی‌متری موتور تا کاپوت نیز باید رعایت شود تا برخورد سر عابر با کاپوت، مانند برخورد با جسم سخت نباشد و سبب جراحت و آسیب جدی نشود.
